فیروزه کوبی هنر دستی نوین ایران
فیروزه کوبی نسبت به سایر صنایع دستی ایرانی یک هنر بسیار جدید است. قدمت این هنر به حدود 70 سال قبل برمیگردد. این هنر برای اولین بار توسط استاد یوسف حکمیان در شهر مشهد پایهگذاری شد. سپس حدود 50 سال پیش از مشهد به اصفهان انتقال یافت. در حال حاضر بیشترین افرادی که به این هنر مشغول هستند در شهر اصفهان فعالیت میکنند. این هنر صنعت به خاطر ارزش افزوده بالایی که ایجاد میکند، میتواند به یکی از منابع خوب ارزی ایران تبدیل شود. به خصوص که کالاهای که با فیروزه کوبی ایجاد میشوند از نظر زیبایی منحصر به فرد هستند.
تاریخچه هنر فیروزه کوبی
در گذشته از فیروزه فقط برای تزیین زیورآلاتی مانند گردنبند، دستبند، گوشواره و پابند استفاده میشد. در آن زمان فیروزههای کوچک و شکسته که قابل استفاده نبودن دور ریخته میشدند. پس از آن بود که یوسف حکمیان به فکر استفاده از این فیروزههای کوچک افتاد. او توانست با تزیین ظروف مسی با فیروزههای کوچک، اشیا نفیسی تولید کند.
پس از 20 سال نظر حاج داداش اصفهانی به این هنر نوین ایران جلب شد. حاج داداش پس از آموختن این هنر، به اصفهان برگشت و یک کارگاه فیروزه کوبی ایجاد کرد. در حال حاضر این کارگاه در حال فعالیت است و چندین کارگر و استادکار در آن مشغول به کار هستند. این کارگاه بزرگترین مرکز تولید اشیا فیروزه کوبی در ایران است.
مراحل فیروزه کوبی
فیروزه کوبی شامل سه مرحله کلی میشود. مرحله اول آن توسط استادان زرگر انجام میگیرد. به این صورت که این استادان با استفاده از مس، برنج، نقره یا برنز ظروف مختلفی را میسازند. این ظروف شامل گلدان، میوهخوری، ظروف پذیرایی، قاب تابلو و غیره میشود. معمولا اکثر ظروف که فیروزه کوبی میشوند از جنس مس هستند. این فلز هم انعطافپذیر است و هم نسبت به فلزات دیگر قیمت پایین تری دارد. به همین خاطر نیز از این فلز بیشتر استفاده میشود. این ظروف با دقت ساخته میشوند و بر روی آنها نباید هیچ گونه انحنا غیرمعمولی وجود داشته باشد.
در مرحله بعدی این ظروف به کارگاه فیروزه کوبی ارسال میشود. استادان فیروزه کاری، فیروزههای کوچک غیرقابل استفاده را از معادن فیروزه در شهرهای نیشابور و یا مشهد خریداری میکنند. این فیروزهها را با استفاده از چسب مخصوص بر روی شی مورد نظر میچسبانند. هرچه فاصله فیروزهها کمتر باشد و نظم بین آنها بیشتر باشد. قیمت ظرف فیروزه کوبی شده بالاتر میرود. زیرا این ظروف نسبت به ظروفی که فاصله فیروزهها از یکدیگر زیاد است دارای زیبایی بصری بیشتری هستند. پس از چسباندن فیروزهها به وسیله سمباد سطح سنگها صاف میشود. با این کار رنگ فیروزه بیشتر نمایان میشود.
پس از اتمام این مرحله باید ابتدا ظرف فیروزه کوبی شده به زرگری برگشته داده شود. اگر قسمتی از ظرف حین کار رنگش تغییر کرده به وسیله ابزار خاص میزدایند و سپس با پولیش آن را صاف و صیقلی میکنند.
در مرحله بعد فیروزه کاران با استفاده از روغن زیتون، روغن کنجد یا پلی استر سطح کار را تمیز میکنند. این مرحله باعث افزایش شفافیت سنگها میشود. به این دو مرحله آخر در اصطلاح پرداخت گفته میشود.
کاربرد فیروزه کوبی
از فیروزه کوبی برای تزیین ظروف مختلفی مانند بشقاب، گلدان، سینی، استکان و قندان، قوری، ظروف پذیرایی استفاده میشود. این ظروف بیشتر به عنوان اکسسوری در طراحی داخلی خانه استفاده میشوند. رنگ فیروزهای در کنار رنگ مس یک ترکیب دلانگیز ایجاد میکند.
سخن آخر
هنر فیروزه کوبی در حال حاضر فقط در اصفهان به صورت حرفهای انجام میشود. البته در نیشابور نیز این هنر دستی وجود دارد. استفاده از صنایع دستی ایران برای دکوراسیون داخلی به خانه ما روح و آرامش میدهد. تصور یک میز مهمانی زیبا با ترکیبی از رومیزی ترمه و ظروف پذیرایی فیروزه کوبی میتواند یک تجربه به یاد ماندنی بسازد. در همه شهرهای ایران آثار فیروزه کوبی شده برای فروش وجود ندارد. به همین دلیل اگر قصد خرید دارید بهتر است آن را از فروشگاههای آنلاین معتبر خریداری کنید. در زمان خرید آنلاین به نکات مانند معتبر بودن فروشگاه و اینکه دارای نماد الکترونیکی است توجه کنید.